Op 7 september vond de opening plaats van het Academisch jaar. Rector Bert Niemeijer verwelkomde alle aanwezigen en gaf een toelichting op het programma. De bijeenkomst had een ander karakter dan voorgaande jaren: kleinschaliger en in eigen huis. Deze opzet maakte het mogelijk om met de genodigden in gesprek te gaan over leren en ontwikkelen, onze kerntaken.
Na het welkomstwoord van de rector was het woord aan Ralph Pans, de voorzitter van de Stichting Recht en Overheid die de beide Academies beheert. Vervolgens waren er drie workshops, alle over onderwerpen waar de Academies zich momenteel op bezinnen:
Hieronder treft u een beknopt verslag aan van de verschillende programmaonderdelen.
Bert Niemeijer, rector van de Academie voor Wetgeving en de Academie voor Overheidsjuristen
De rector deed verslag van de stand van zaken bij de Academies.
Traineeopleiding
Het afgelopen jaar hebben 10 wetgevingsjuristen en 10 overheidsjuristen hun diploma behaald. Er zijn 24 trainees begonnen aan hun tweede jaar en 20 nieuwe trainees zijn in september met de opleiding gestart. Achter de schermen zal de procedure voor heraccreditatie van onze beide traineeopleidingen de nodige aandacht vergen.
Cursusaanbod
Het cursusaanbod voor ervaren juristen wordt steeds veelomvattender. Naast het reguliere aanbod wordt dit jaar in het bijzonder aandacht geschonken aan vaardigheidstrainingen en masterclasses voor leidinggevenden. Voor 2017 staat digitalisering op het programma.
Maatwerk
Ook het pakket aan maatwerkcursussen groeit gestaag. Er vindt samenwerking plaats met o.a. de Rijksacademie voor Financien, Economie en Bedrijfsvoering en de Beleidsacademie van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Op verzoek ontwikkelden we diverse cursussen Recht voor niet-juristen (bijvoorbeeld voor beleidsmedewerkers).
Publicaties
Ook onze publicatiereeks werd/wordt een aantal titels rijker. Het gaat daarbij om publicaties van Joris Groen, Wubbo Wierenga, Gert-Jan Veerman en Henk Gierveld.
Ralph Pans, voorzitter van het bestuur van de Stichting Recht en Overheid
Ralph Pans reflecteerde op het werk van juristen bij de Rijksoverheid. Hij voorziet een spannend jaar. De Tweede Kamerverkiezingen en de daaropvolgende formatie zullen hoe dan ook zorgen voor veranderingen in het werk, omdat er nieuwe beleidsambities worden geformuleerd die in wetgeving vertaald zullen moeten worden. Dit vraagt van juristen de nodige creativiteit.
Onder het huidige kabinet-Rutte werd door een flink aantal stelselwijzigingen reeds een topprestatie gevraagd van overheids- en wetgevingsjuristen - denk aan de decentralisaties op het gebied van werk, zorg en jeugd en de nieuwe Omgevingswet.
Ralph Pans signaleerde dat in het huidige politieke klimaat continuïteit het vaak aflegt tegen vernieuwing. De politieke houdbaarheidstermijn van wetgeving loopt snel terug en wetgeving wordt op wetgeving gestapeld. Bovendien lijkt het te bereiken doel, waarvoor de wet het instrument vormt, het steeds vaker te winnen van rechtsstatelijke aspecten. Wanneer voor de uitvoeringskant van nieuwe wetgeving onvoldoende tijd is, gaat er in de praktijk nogal eens iets mis, met als gevolg dat al na korte tijd de roep klinkt om aanpassing van de wet. In dit weerbarstige veld moet de rechter regelmatig helderheid verschaffen of corrigerend optreden, met stevige politieke discussies over het (dis)functioneren van de trias politica tot gevolg. De overheids- en wetgevingsjuristen bevinden zich hierbij in het oog van de storm. “Leuker kun je het niet hebben, wel makkelijker!” aldus Ralph Pans.
De Academies zien het als hun opgave om juristen bij de rijksoverheid in staat te stellen deze uitdagingen het hoofd te bieden. Daarbij gaat het niet alleen om kennisoverdracht, maar ook om het trainen van vaardigheden. De cursisten optimaal bedienen, dat stellen de Academies ook dit Academisch jaar zich ten doel.
Workshops
Vernieuwing van de traineeopleiding tot overheidsjurist
Onder leiding van Nico Florijn en Paul van der Flier werd stilgestaan bij de opleiding van de trainees-overheidsjuristen. Sluit deze voldoende aan op de praktijk? Paul van der Flier heeft de taken van de trainees in kaart gebracht. Hij werkt aan voorstellen voor het versterken van de verbinding tussen de opleiding en het werk. De deelnemers van de workshop werden uitgenodigd om mee te denken over deze voorstellen.
Nieuwe werkvormen, in het bijzonder ‘blended learning’
De Academies doen steeds meer ervaring op met 'blended learning'. Esther Smeitz-Cohen en Alice Kieboom vertelden hier kort iets over, vervolgens zetten zij de deelnemers direct aan het werk. In kleine groepjes werd enthousiast gebrainstormd over het inzetten van nieuwe werkvormen om leerdoelen te bereiken van een mogelijk toekomstige ‘blended cursus’ Recht voor niet-juristen.
Nieuwe vaardigheidstrainingen en de onderliggende liggende theorieën
Dit jaar is het aanbod aan vaardigheidstrainingen vrijwel verdubbeld van 8 naar 14, waardoor deze trainingen inmiddels meer dan een kwart van het reguliere aanbod beslaan. Monique Wesselink schetste waarom hieraan zoveel aandacht wordt besteed en dat achter die trainingen allerlei wetenschappelijke theorieën schuilgaan, variërend van de leer van regiestijlen, tot de Harvard methode voor onderhandelen en de leer van de procedurele rechtvaardigheid.
Na de workshops werd er in de tuin een drankje geserveerd, wat een mooie gelegenheid was om workshop-ervaringen uit te wisselen. De Academies danken alle deelnemers voor hun betrokkenheid en ideeën. We kijken terug op een geslaagde opening van het Academisch jaar.