Van 27 tot en met 30 maart 2017 bezochten de huidige trainees – twee lichtingen overheids- en wetgevingsjuristen – Berlijn, voor een door henzelf ingevuld werkbezoek. Het organiseren van een meerdaags bezoek voor een groep van 44 personen is niet makkelijk, maar het inhoudelijk programma was heel divers, en de logistiek zeer goed geregeld. Het thema van het bezoek was ‘polarisatie’, dit leverde bij de bezochte organisaties interessante en ook actuele discussies op.
Maandagmorgen gingen de trainees al heel vroeg op zoek naar koffie en vervolgens op weg naar Berlijn. Daar stond ‘s middags het eerste bezoek gepland, aan de Nederlandse Ambassade. Plaatsvervangend ambassadeur Henk Voskamp sprak onder andere over de bilaterale betrekkingen tussen Nederland en Duitsland, zijn werk als diplomaat in Duitsland, de Nederlandse parlementaire verkiezingen die zojuist hadden plaatsgevonden en de komende Duitse parlementsverkiezingen in september. De middag werd afgesloten met een rondleiding door de ambassade en een borrel met medewerkers van de ambassade.
Dinsdagochtend stond een bezoek aan de Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik op het programma, een non-profit organisatie die onderzoek verricht en publiceert op het gebied van internationale betrekkingen. De discussie met dr. Jana Puglierin ging onder andere over recente ontwikkelingen zoals de verkiezing van Donald Trump als president van de Verenigde Staten, Brexit, het Oekraïne-referendum in Nederland en de komende Duitse parlementsverkiezingen. Daarnaast werd dinsdag tijd besteed aan de Duitse en Berlijnse historie: ‘s middags stond een stadswandeling gepland langs o.a. het museumeiland, de Berlijnse Muur, Unter den Linden, diverse herdenkingsmonumenten en de Brandenburger Tor. De wandeling eindigde bij de Bundestag, waar de trainees ontvangen werden door leden van de Deutsch-Niederländische Parlamentariergruppe. De Deutsch-Niederländische Parlamentariergruppe is in 2003 in het leven geroepen om de contacten tussen Duitse en Nederlandse parlementariërs structureel te onderhouden. De Duitse parlementariërs overleggen regelmatig met hun Nederlandse collega's. Bij de discussie met hen werd vooral ingegaan op de (ogenschijnlijke) polarisatie in de Nederlandse en Duitse samenleving en hoe politieke partijen dienen om te gaan met onvrede van burgers en de opkomst van partijen met populistische en/of extreme standpunten. Aan het begin van de avond volgde nog een rondleiding door de Bundestag, waarbij door de zeer enthousiaste gids werd stilgestaan bij de historie van het gebouw en de functie en werking van het Duitse parlement.
Woensdagochtend werd een bezoek gebracht aan museum en voormalig concentratiekamp Sachsenhausen, ten noorden van Berlijn. Tijdens de rondleiding werd ingegaan op de geschiedenis van het kamp: eerst als gevangenenkamp, tijdens de Tweede Wereldoorlog als concentratiekamp, en opnieuw als gevangenenkamp na de oorlog tijdens de Sovjetbezetting. Terug in Berlijn werd Transparency International bezocht voor uitleg en discussie over het werk van deze NGO: het in beeld brengen van corruptie in landen door middel van verzamelde data en verschillende indexen.
Op donderdagochtend eindigde het werkbezoek met een bezoek aan het Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz, het Duitse Ministerie van Justitie. Hier werd uitleg gegeven over het werk van de afdeling binnen het Ministerie die zich bezighoudt met Europese aangelegenheden, ook werd kort ingegaan op de interessante tijden die men tegemoet gaat door de Brexit.
Na een geslaagd werkbezoek aan Berlijn, uiteraard ook met Bratwurst, Duits bier en karaokeavond, vertrokken donderdagmiddag de eerste trainees weer richting Den Haag.
Verslag: Mirjam Hoogendam